Wykaz lektur i podręczników

WYKAZ LEKTUR DLA UCZESTNIKÓW OLIMPIADY HISTORYCZNEJ GIMNAZJALISTÓW 

 

UWAGA!

Program merytoryczny olimpiady jest zgodny z Podstawą programową historii w gimnazjum, ale lektury można wybrać z każdej epoki, zgodnie z indywidualnymi zaintersowaniami.

STAROŻYTNOŚĆ

  • Alfoldy G., Historia społeczna starożytnego Rzymu, Poznań 1992.
  • Cartledge P.,  Świat wojowników, Warszawa 2005.
  • Człowiek Grecji, red. J. Vernant, Warszawa 2000.
  • Człowiek Rzymu, red. A. Giardin, Warszawa 1997.
  • Flaceliére R., Życie codzienne w Grecji za czasów Peryklesa, Warszawa 1985.
  • Kemp B.J., Starożytny Egipt. Anatomia cywilizacji, Warszawa 2009.
  • Kulesza R., Ateny i Sparta 431–404 p.n.e., Warszawa 1997.
  • Kulesza R., Maraton 490 r. p.n.e., Warszawa 1995.
  • Kulesza R., Aleksander Wielki, Warszawa 2009.
  • Michałowski K., Jak Grecy tworzyli sztukę?, Warszawa 1986.
  • Olbrycht M., Aleksander Wielki i świat irański, Rzeszów 2004.
  • Pawlak M., Aecjusz i Barbarzyńcy, Kraków 2007.
  • Patzek B., Homer i jego czasy, Warszawa 2007.
  • Ruggiero F., Szaleństwo chrześcijan, Kraków 2007.
  • Schumacher L., Niewolnictwo antyczne. Dzień powszedni i los niewolnych, Poznań 2005.
  • Świderkówna A., Bogowie zeszli z Olimpu. Bóstwo i mit w greckiej literaturze świata hellenistycznego, Warszawa 1991.
  • Świderkówna A., Hellada królów, Warszawa 1969.

 

ŚREDNIOWIECZE

  • Arnold U., Zakon krzyżacki. Z Ziemi Świętej nad Bałtyk, Toruń 1996.
  • Baber M., Templariusze, Warszawa 2002.
  • Bieniak J., Państwo Miecława, Warszawa 2010.
  • Bogucka M., Kazimierz Jagiellończyk i jego czasy, Warszawa 1981.
  • Brooke Ch., Europa średniowieczna 962-1154, Warszawa 2001.
  • Brown A.R., Historia Normanów, Gdańsk 1996.
  • Collins R., Europa wczesnośredniowieczna 300–1000, Warszawa 1998.
  • Crowley R., 1453: Upadek Konstantynopola, Warszawa 2006.
  • Deptuła C., Galla Anonima mit genezy Polski, Lublin 2000.
  • Faber G., Merowingowie i Karolingowie, Warszawa 1994.
  • Faral E., Życie codzienne we Francji w czasach Ludwika Świętego, Warszawa 1988.
  • Flori J., Rycerze i rycerstwo w średniowieczu, Poznań 2003.
  • Foote D.G., Wilson D.M., Wikingowie,Warszawa 1975.
  • Fumagalli V., Świt średniowiecza, Gdańsk 1996.
  • Geremek B., Życie codzienne w Paryżu Franciszka Villona, Warszawa 1972.
  • Gładysz M., Zapomniani krzyżowcy. Polska wobec ruchu krucjatowego w XII–XIII wieku, Warszawa 2002.
  • Grudziński T., Bolesław Śmiały – Szczodry i biskup Stanisław. Dzieje konfliktu, Warszawa 1983.
  • Hamilton B., Wyprawy krzyżowe, Warszawa 2000.
  • Hauziński J., Imperator „końca świata”. Fryderyk II Hohenstauf (1194–1250), Gdańsk 2000.
  • Huizinga J., Jesień średniowiecza, Warszawa 1992.
  • Jasiński T., Rodowód pierwszych Piastów, Poznań 2004.
  • Kłoczowski J., Młodsza Europa. Europa Środkowo-Wschodnia w kręgu cywilizacji chrześcijańskiej średniowiecza, Warszawa 1998.
  • Kłoczowski J., Europa Słowiańska XIV–XV w., Warszawa 1984.
  • Kręt H., Życie codzienne Jadwigi i Jagiełły, Kraków 2005.
  • Krzyżaniakowa J., Ochmański J., Władysław II Jagiełło, Wrocław 1990.
  • Kuczyński S.M., Wielka wojna z Zakonem Krzyżackim w latach 1409–1411, Warszawa 1980.
  • Kultura Polski średniowiecznej XIV–XV w., red. B. Geremek, Warszawa 1997.
  • Kurtyka J., Odrodzone Królestwo. Monarchia Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego w świetle nowszych badań, Kraków 2001.
  • Labuda G., Mieszko I, Wrocław 2002.
  • Labuda G., Mieszko II król Polski (1025–1034). Czasy przełomu w dziejach państwa polskiego, Kraków 1992.
  • Labuda G., Pierwsze państwo polskie, Kraków 1989 (seria „Dzieje narodu i państwa polskiego”).
  • Maleczyński K., Bolesław III Krzywousty, Wrocław 1975.
  • Małowist M., Tamerlan i jego czasy, Warszawa 1991.
  • Manteuffel T., Narodziny herezji, Warszawa 1963, 2008.
  • Manteuffel T., Kultura Europy średniowiecznej, Warszawa 1974.
  • Melville M., Dzieje Templariuszy, Warszawa 1991.
  • Modzelewski K., Barbarzyńska Europa, Warszawa 2004.
  • Oexle O.G., Społeczeństwo średniowiecza. Mentalność – grupy społeczne – formy życia, Toruń 2000.
  • Olejnik K., Głogów 1109, Warszawa 1999.
  • Pernoud R., Kobieta w czasach wypraw krzyżowych, Gdańsk 2002.
  • Pernoud R., Templariusze, Gdańsk 2002.
  • Polska dzielnicowa i zjednoczona, red. A. Gieysztor, Warszawa 1973.
  • Potkowski J., Zakony rycerskie, Warszawa 1995.
  • Riché P., Życie codzienne w państwie Karola Wielkiego, Warszawa 1979.
  • Samsonowicz H., Złota jesień polskiego średniowiecza, Warszawa 1971, Poznań 2001.
  • Samsonowicz H., Dziedzictwo średniowiecza: mity i rzeczywistość, Warszawa 1991.
  • Samsonowicz H., Życie miasta średniowiecznego, Poznań 2001.
  • Sroka S. A., Elżbieta Łokietkówna, Bydgoszcz 2000.
  • Strzelczyk J., Mieszko I, Poznań 1992.
  • Strzelczyk J., Bolesław Chrobry, Poznań 2003.
  • Strzelczyk J., Mity, podania i wierzenia dawnych Słowian, Poznań 1998.
  • Sutton O., Imperium mongolskie, Warszawa 1970.
  • Wyrozumski J., Kazimierz Wielki, Wrocław 1982.
  • Wyrozumski J., Królowa Jadwiga. Między epoką piastowską i jagiellońską, Kraków 1997.
  • Wyrozumski, Kazimierz Wielki, Wrocław 2004.
  • Zientara B., Henryk Brodaty i jego czasy, Warszawa 1975.

 

EPOKA NOWOŻYTNA

  • Anusik Z., Gustaw II Adolf, Wrocław 2009.
  • Baszkiewicz J., Maksymilian Robespierre, Wrocław 1976.
  • Baszkiewicz J., Richelieu, Warszawa 1984.
  • Bogucka M., Anna Jagiellonka, Wrocław 2009
  • Bogucka M., Białogłowa w dawnej Polsce. Kobieta w społeczeństwie polskim XVI– XVIII w., Warszawa 2000.
  • Bogucka M., Bona Sforza, Wrocław 1998.
  • Bogucka M., Hołd pruski, Warszawa 1985.
  • Borkowska M., Życie codzienne polskich klasztorów w XVII–XVIII wieku, Warszawa 1996.
  • Cegielski T., Kądziela Ł., Rozbiory Polski 1772 – 1793 – 1795, Warszawa 1990.
  • Ciesielski T., Armia koronna w czasach Augusta III, Warszawa 2009.
  • Cieślak E., Stanisław Leszczyński, Wrocław 1994.
  • Cynarski S., Zygmunt August, Wrocław 1988.
  • Czapliński W., Władysław IV i jego czasy, Warszawa 1972, Kraków 2008.
  • Czapliński W., Długosz J., Życie codzienne magnaterii polskiej w XVII wieku, Warszawa 1976.
  • Czerska D., Dymitr Samozwaniec, Wrocław 2004.
  • Człowiek baroku, red. R. Villari, Warszawa 2001.
  • Człowiek oświecenia, red. M. Vovelle, Warszawa 2001
  • Feldmann J., Stanisław Leszczyński, Warszawa 1984.
  • Flexner J.T., Washington, Warszawa 1990.
  • Gaxotte P., Ludwik XIV, Warszawa 1994.
  • Kaczmarczyk J., Bohdan Chmielnicki, Wrocław 1988.
  • Karpiński A., Kobieta w mieście polskim w drugiej połowie XVI i w XVII w., Warszawa 1995.
  • Kay B., na koniec świata. Historia odkryć geograficznych, Warszawa 2003.
  • Konstytucja 3 Maja. 200-lecie tradycji, Warszawa 1994.
  • Kostkiewiczowa T., Polski wiek świateł. Obszary swoistości, Wrocław 2002.
  • Kuchowicz Z., Człowiek polskiego baroku, Łódź 1992.
  • Leśniewski S., Jan Zamoyski. Hetman i polityk, Warszawa 2008
  • Maciszewski J., Szlachta polska i jej państwo, Warszawa 1969.
  • Magdziarz W., Ludwik XIV, Wrocław 1991.
  • Mączak A.,  Nieformalne systemy władzy w Polsce i Europie, Warszawa 2000.
  • Müller M., Rozbiory Polski, Poznań 2005.
  • Rachuba A., Wielkie Księstwo Litewskie w systemie parlamentarnym Rzeczypospolitej w latach 1569–1763, Warszawa 2002.
  • Salmonowicz S., Fryderyk II, Wrocław 1981.
  • Serczyk W., Katarzyna II, Wrocław 1975.
  • Serczyk W.A, Na dalekiej Ukrainie. Dzieje Kozaczyzny do 1648 r., Warszawa 2008.
  • Serczyk W., Piotr I Wielki, Wrocław 1973.
  • Staszewski J., August II Mocny, Wrocław 1998.
  • Staszewski J., August III Sas, Wrocław 1989.
  • Sucheni-Grabowska A., Zygmunt August król Polski i wielki książę litewski 1520– 1562, Warszawa 1996.
  • Szyndler B., Kościuszko, Warszawa 1991.
  • Tazbir J., Kultura szlachecka w Polsce. Rozkwit – upadek – relikty, Warszawa 1983.
  • Tazbir J., W pogoni za Europą, Warszawa 1998.
  • Tazbir J., Polska bez stosów i inne szkice, Kraków 2000.
  • Wisner H., Władysław IV Waza, Wrocław 1995.
  • Wisner H., Zygmunt III Waza, Wrocław 1991.
  • Wojciechowski Z., Zygmunt Stary, Warszawa 1979.
  • Wójcik Z., Jan Kazimierz Waza, Wrocław 1997.
  • Wójcik Z., Jan Sobieski 1626–1696, Warszawa 1983.
  • Wyczański A., Polska w Europie XVI stulecia, Poznań 1999.
  • Wyczański A. Polska Rzeczą Pospolitą szlachecką, Warszawa 1991.
  • Zahorski A., Spór o Stanisława Augusta, Warszawa 1988.

 

HISTORIA XIX WIEKU (OD SCHYŁKU XVIII WIEKU DO 1918 ROKU)

  • Bielecki R., Wielka Armia, Warszawa 1995.
  • Borejsza J.W., Piękny wiek XIX, Warszawa 1984.
  • Bortnowski W.,  Kartki z dziejów Królestwa Polskiego, Warszawa 1976.
  • Caban W., Służba rekrutów z Królestwa Polskiego w armii carskiej w latach 1831– 1873, Warszawa 2001.
  • Chwalba A., Polacy w służbie Moskali, Warszawa–Kraków 1999.
  • Czubaty J., Wodzowie i politycy. Generalicja polska lat 1806–1815, Warszawa 1993.
  • Europa i świat w epoce napoleońskiej, red. M. Senkowa-Gluck, Warszawa 1977.
  • Europa i świat w epoce restauracji, romantyzmu i rewolucji 1815–1849, red. W. Zajewski, t. 1–2, Warszawa 1991.
  • Feldman J., Bismarck a Polska, Warszawa 1980.
  • Garlicki A., Józef Piłsudski 1867–1935, Warszawa 1999.
  • Grochulska B., Małe państwo wielkich nadziei (seria Dzieje narodu i państwa polskiego III-43).
  • Kalembka S., Wiosna Ludów w Europie, Warszawa 1991
  • Kasperek B., Jakub Bojko, Lublin 1998.
  • Kemp T., Industrializacja w XIX w Europie, Wrocław 1998.
  • Kizwalter T., O nowoczesności narodu. Przypadek Polski, Warszawa 1999.
  • Kieniewicz S., Zahorski A., Zajewski W., Trzy powstania narodowe, Warszawa 1992.
  • Kalembka S., Wielka Emigracja, Warszawa 1971.
  • Kalembka S., Wiosna Ludów w Europie, Warszawa 1991.
  • Kieniewicz S., Powstanie styczniowe, Warszawa 1982.
  • Kieniewicz S., Joachim Lelewel, Warszawa 1990.
  • Koberdowa I., Pierwsza Międzynarodówka 1846–1870: sukcesy i problemy, Warszawa 1987.
  • Korusiewicz L., Wojna secesyjna 1860–1865, Warszawa 1985.
  • Lipiński W., Walka zbrojna o niepodległość Polski w latach 1905–1918, Warszawa 1990.
  • Łepkowski T., Polska – narodziny nowoczesnego narodu (1764–1870), Warszawa 1970.
  • Łepkowski T., Dwie biografie amerykańskie – Bolivar i Juarez, Warszawa 1970.
  • Łossowski P., Jak Feniks z popiołów. Oswobodzenie ziem polskich spod okupacji w listopadzie 1918 roku, Łowicz 1998.
  • Łubieński T., Bić się czy nie bić? O polskich powstaniach, Kraków 1989.
  • MacDonell A., Napoleon i jego marszałkowie, Londyn 1992.
  • Misztal M., Królowa Wiktoria, Wrocław 2010.
  • Pachoński J., Generał Jan Henryk Dąbrowski, Warszawa 1987.
  • Pajewski J., Odbudowa państwa polskiego 1914–1918, Warszawa 1985.
  • Polska XIX wieku: państwo, społeczeństwo, kultura, red. S. Kieniewicz, Warszawa 1986.
  • Powstanie listopadowe 1830–1831: dzieje wewnętrzne, militaria. Europa wobec powstania, red. W. Zajewski, Warszawa 1990.
  • Powstanie styczniowe 1863–1864. Wrzenie, bój, Europa, wizje, red. S. Kalembka, Warszawa 1990.
  • Rozbicki M., Narodziny narodu. Historia Stanów Zjednoczonych do 1861 roku, Warszawa 1991. 
  • Skowronek J., Adam Jerzy Czartoryski 1770–1861, Warszawa 1994.
  • Skowronek J., Książę Józef Poniatowski, Wrocław 1984.
  • Skowronek J., Od konspiracji do kapitulacji (seria Dzieje narodu i państwa polskiego III-43).
  • Szyndler B., Tadeusz Kościuszko 1746–1817, Warszawa 1991.
  • Tetter J., Jestem chłop historyczny. Sprawa Drzymały, Warszawa 1986.
  • Trzeciakowski L., Otto von Bismarck, Wrocław 2009.
  • Trzeciakowski L., Pod pruskim zaborem 1850–1918, Warszawa 1973.
  • Trzy powstania narodowe: kościuszkowskie, listopadowe, styczniowe, Stefan Kieniewicz, Andrzej Zahorski, Władysław Zajewski; pod red. Władysława Zajewskiego, Warszawa 1992 lub 1997.
  • Witkowska A., Wielkie stulecie Polaków, Warszawa 1987.
  • Wituch T., Garibaldi, Warszawa 1983.
  • Wrzosek M., Polski czyn zbrojny podczas pierwszej wojny światowej, Warszawa 1990.
  • Zahorski A., Napoleon, Warszawa 1982.
  • Zajewski W., Powstanie listopadowe 1830–1831, Warszawa 1998.
  • Zins H., Rhodes C., Ekspansja brytyjska w Afryce pod koniec XIX w., Lublin 2000.


HISTORIA XX WIEKU (OD 1918 ROKU)

  • Batowski H., Europa zmierza ku przepaści, Warszawa 1989.
  • Brzeziński Z., Wielkie bankructwo. Narodziny i zmierzch komunizmu w XX wieku, Paryż 1990.
  • Bullock A.,  Studium tyranii, Warszawa 1989.
  • Ciechanowski J., Powstanie warszawskie, Warszawa 1984.
  • Chojnowski A., Piłsudczycy u władzy. Dzieje Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem,Wrocław 1986.
  • Dudek A., Pytel B., Bolesław Piasecki, Londyn 1990.
  • Duraczyński, Rząd polski na wychodźstwie 1939–1944, Warszawa 1993
  • Eisler J., Szwarc A., Wieczorkiewicz P., Polska – dzieje polityczne ostatnich dwustu lat, Warszawa 1997
  • Eisler J., Marzec 1968, Warszawa 1991.
  • Eisler J., Grudzień 1970, Warszawa 1995.
  • Friszke A., O kształt niepodległej, Warszawa 1989.
  • Friszke A., Polska Gierka, Warszawa 1995.
  • Garlicki A., U źródeł obozu belwederskiego, Warszawa 1978.
  • Garlicki A., Przewrót majowy, Warszawa 1978.
  • Garlicki A., Od maja do Brześcia, Warszawa 1981.
  • Garlicki A., Od Brześcia do maja, Warszawa 1986.
  • Garlicki A., Józef Piłsudski 1867–1935, Warszawa 1988.
  • Grott B., Nacjonalizm chrześcijański, Kraków 1991.
  • Grzybek D. i in., Historia II wojny światowej – bitwy, dowódcy, kampanie, żołnierze, Kraków 2008.
  • Holzer J., Mozaika polityczna Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1974.
  • Holzer J., „Solidarność” 1980–1981, Warszawa 1989.
  • Kamiński M., Zacharias M., Polityka zagraniczna II Rzeczypospolitej, Warszawa 1987.
  • Karski J., Wielkie mocarstwa wobec Polski 1919–1945, Warszawa 1992.
  • Kersten K., Narodziny systemu władzy, Warszawa 1990.
  • Kołodziejczyk A., Maciej Rataj 1884–1940, Warszawa 1991.
  • Korboński S., Polskie państwo podziemne, Bydgoszcz 1991.
  • Kosiarz E., Wojna na morzach i oceanach 1939–1945, Gdańsk 1988.
  • Krasuski J., Między wojnami. Polityka zagraniczna II Rzeczypospolitej, Warszawa 1985.
  • Krasuski J., Europa Zachodnia po II wojnie światowej – dzieje polityczne, Poznań 1990.
  • Kunert A.K., Rzeczpospolita Walcząca. Powstanie Warszawskie 1944, Warszawa 1994.
  • Kupiecki R., Kult Stalina w Polsce. „Natchnienie milionów”, Warszawa 1993
  • Kuroń J., Żakowski J., PRL dla początkujących, Wrocław 1997.
  • Kuśnierz R., Ukraina w latach kolektywizacji i wielkiego głodu (1929-1933), Toruń 2005.
  • Landau Z., Tomaszewski J., Druga Rzeczpospolita. Gospodarka, społeczeństwo, miejsce w świecie, Warszawa 1977.
  • Landau Z., Roszkowski W., Polityka gospodarcza II Rzeczypospolitej i PRL, Warszawa 1995.
  • Łozińscy M. J., Zycie codzienne i niecodzienne w przedwojennej Polsce, Warszawa 1999.
  • Łuczak C., Polska i Polacy w II wojnie światowej, Poznań 1993.
  • Mikeln M., Stalin, Warszawa 1990.
  • Polska odrodzona 1918–1939. Państwo, społeczeństwo, kultura, red. J. Tomicki, Warszawa 1982.
  • Roszkowski W., Półwiecze. Historia polityczna świata po 1945 r., Warszawa 1998.
  • Rudnicki S., Obóz Narodowo-Radykalny, Wrocław 1985.
  • Ryszka F., Noc i mgła. Niemcy w okresie hitlerowskim, Wrocław 1966.
  • Salmonowicz S., Ney-Krwawicz M., Górski G., Polskie Państwo Podziemne, Warszawa 1999.
  • Steiner J., Warszawa 44. Powstanie, Warszawa 1984.
  • Suleja W., Józef Piłsudski, Wrocław 1995.
  • Szarota T., Okupowanej Warszawy dzień powszedni, Warszawa 1978.
  • Szarota T., Stefan Rowecki Grot, Warszawa 1983.
  • Terlecki R., Miecz i tarcza komunizmu. Historia aparatu bezpieczeństwa w Polsce 1944-1990, Kraków 2007.
  • Tomaszewski J., Rzeczpospolita wielu narodów, Warszawa 1985.
  • Wieczorkiewicz P., Historia polityczna Polski 1935-1945, Warszawa 2005.
  • Zakrzewski A., Wincenty Witos. Chłopski polityk i mąż stanu, Warszawa 1981.

 

PODRĘCZNIKI DLA UCZESTNIKÓW OLIMPIADY HISTORYCZNEJ GIMNAZJALISTÓW – WSZYSTKIE ETAPY

 

Dowolne podręczniki szkolne dopuszczone do użytku szkolnego przez MEN.

Dodatkowo można wykorzystać dowolne atlasy historyczne oraz inne materiały pomocnicze, jak np.:

  1. Snoch B., Szkolny słownik terminów historycznych. Wydanie dowolne.
  2.  Sobańska-Bondaruk M., Lenard S., Ćwiczenia źródłowe dla gimnazjalistów. Warszawa 2002.
  3. Słowniki historii Polski,
  4. Historia. Encyklopedia szkolna. WSiP lub PWN dowolne wydanie