Program Ogólnopolskiej Olimpiady Historycznej Gimnazjalistów na lata 2016/2017-2018/2019
Olimpiada Historyczna Gimnazjalistów ma charakter zawodów indywidualnych realizowanych zgodnie z regulaminem i terminarzem Olimpiady w czasie trzech etapów – szkolnego, okręgowego i centralnego, zróżnicowanych pod względem wymaganego od uczestników zakresu wiedzy i umiejętności.
Zawody I etapu składają się z: eliminacji ustnych i pisemnych, które będą polegały na samodzielnym przygotowaniu pracy pisemnej przez uczestników.
Zakres i poziom wiedzy oraz umiejętności wymaganych od uczestników na etapie szkolnym odpowiada poziomowi wymagań Podstawy programowej przedmiotu Historia dla III etapu edukacyjnego wystarczających do uzyskania oceny bardzo dobrej na zakończenie nauki przedmiotu oraz może obejmować treści z zakresu historii regionalnej, które wykraczają poza obowiązkowe wymagania programowe:
a/ w zakresie wiedzy:
- uczeń zna i rozumie pojęcia i zagadnienia zawarte w Podstawie programowej dla III etapu edukacyjnego,
- opanował materiał zawarty w Podstawie programowej dla III etapu edukacyjnego
b/ w zakresie umiejętności:
- posługuje się chronologią historyczną,
- stosuje terminologią historyczną,
- dostrzega zmiany w życiu społecznym oraz ciągłość w rozwoju kulturowym i cywilizacyjnym,
- integruje informacje pochodzące z różnych źródeł,
- samodzielnie konstruuje narrację historyczną,
c/ w zakresie postaw:
- wykazuje zainteresowanie historią swojego regionu, kraju i powszechną,
- posiada system wartości oparty na tradycjach kultury i wzorcach osobowych,
- prezentuje postawę otwartości wobec innych tradycji, szacunku i tolerancji.
W części ustnej zawodów I etapu uczniowie odpowiadają na trzy pytania:
1) dwa pytania z zakresu podstawy programowej z historii dla gimnazjów;
3) jedno pytanie z zakresu znajomości 2 lektur.
Uczestnicy, którzy otrzymają oceny dobry, dobry plus, bardzo dobry i celujący są kwalifikowani do części pisemnej eliminacji szkolnych.
Eliminacje pisemne zawodów I etapu polegają na samodzielnym przygotowaniu przez uczniów pracy na jeden z 3 tematów (opublikowanych na stronie internetowej Olimpiady Historycznej w dniu wskazanym w terminarzu Olimpiady) odpowiadających następującym specjalnościom:
1) historia regionu,
2) historia Polski,
3) historia powszechna.
Tematy mają charakter problemowy i pozwalają na sprawdzenie wiedzy z zakresu historii regionu, historii Polski i powszechnej oraz umiejętności tworzenia narracji historycznej. Każdy temat jest opatrzony wskazówkami dotyczącymi zagadnień szczegółowych, a tematy dotyczące historii Polski i powszechnej również wskazówkami bibliograficznymi niezbędnymi do jego opracowania.
Uczeń w czasie podanym w Terminarzu Olimpiady opracowuje temat. W pracy muszą zostać wykorzystane lektury historyczne (pod pojęciem lektury rozumie się monografie naukowe, popularnonaukowe, artykuły z czasopism historycznych – naukowych i popularnonaukowych), których wykaz musi być załączony w postaci bibliografii umieszczonej na dodatkowej stronie. Praca pisemna powinna wykazać umiejętność gromadzenia informacji, analizy źródeł oraz konstruowania dłuższej wypowiedzi oraz oceny problemu.
Pod względem formalnym praca, nie licząc ewentualnej strony tytułowej, nie może przekraczać 5 stron znormalizowanego wydruku komputerowego (max 10 tys. znaków ze spacjami, czcionka Times New Roman, 12, interlinia 1,5, marginesy 2,5 cm).
Prace oceniane są przez szkolne komisje konkursowe, które dokonują oceny w skali od 1 do 6 wraz z uzasadnieniem i komentarzem na karcie oceny. Prace niespełniające wymogów formalnych będą dyskwalifikowane. Prace ocenione na ocenę dobry plus, bardzo dobry lub celujący, umożliwiające kwalifikację do II etapu, nie mogą zawierać istotnych błędów merytorycznych.
Ostatecznej kwalifikacji uczestników do etapu okręgowego dokonują komitety okręgowe, które przeprowadzają ocenę porównawczą nadesłanych prac. Każda praca jest weryfikowana przez jednego eksperta. Do eliminacji II etapu (okręgowego) kwalifikowane są wyłącznie te osoby, które z pracy pisemnej na I etapie uzyskały ocenę dobrą plus, bardzo dobrą lub celującą.
Eliminacje II stopnia obejmują część pisemną i ustną. Zakres i poziom wiedzy oraz umiejętności uczniów zakwalifikowanych do etapu III odpowiadają wymaganiom Podstawy programowej przedmiotu Historia niezbędnym do uzyskania oceny celującej na zakończenie nauki historii w gimnazjum:
a) w zakresie wiedzy:
- uczeń zna i rozumie pojęcia i zagadnienia wykraczające poza obowiązkowe wymagania programowe,
- interesuje się nowymi osiągnięciami nauki historycznej:
b) w zakresie umiejętności:
- posługuje się bogatym słownictwem i terminologią charakterystyczną dla nauki historycznej,
- umie korzystać w sposób krytyczny z różnorodnych opracowań historycznych,
- potrafi przeprowadzić analizę i interpretację tekstu źródłowego
- umie analizować dzieje własnego regionu i kraju w powiązaniu z dziejami powszechnymi,
- formułuje dłuższą wypowiedź ustną,
- przedstawia argumenty uzasadniające własne stanowisko;
c) w zakresie postaw:
- wykazuje zainteresowanie historią swojego regionu, kraju i powszechną,
- posiada system wartości oparty na tradycjach kultury i wzorcach osobowych,
- prezentuje postawę otwartości wobec innych tradycji, szacunku i tolerancji,
- prezentuje własne poglądy na temat tradycji i dziedzictwa kulturowego i odpowiednio je uzasadnia,
- wykazuje poszanowanie dla odmiennych sądów i opinii.
W części pisemnej uczniowie rozwiązują test pisemny składający się ze zróżnicowanych zadań otwartych i zamkniętych. Zadania będą zawierały obudowę dydaktyczną w postaci m.in. tekstów źródłowych, ikonografii, map, danych statystycznych. W zadaniach otwartych uczniowie będą musieli wykazać się umiejętnością analizy i interpretacji źródeł oraz umiejętnością formułowania krótkich wypowiedzi pisemnych. Eliminacje pisemne trwają 90 minut.
Testy pisemne na II etapie oceniane są przez eksperta i Przewodniczącego Komitetu Głównego, którzy dokonują oceny pracy pisemnej w skali od 1 do 6.
Do eliminacji ustnych etapu II kwalifikowane jest 20% uczestników z najwyższą liczbą punktów uzyskanych w teście, jednak nie więcej niż 50 osób, które z pracy pisemnej uzyskały najwyższe wyniki. W przypadku, gdy minimalną liczbę punktów uprawniających do zakwalifikowania do części ustnej II etapu uzyskało więcej osób niż jedna, do dalszej części eliminacji okręgowych zostaną zakwalifikowane wszystkie osoby z tym wynikiem.
W części ustnej uczniowie:
a) przedstawiają krótką (maksymalnie 5 minut) prezentację pracy pisemnej przygotowanej na etapie okręgowym oraz odpowiadają na pytania ekspertów dotyczące tematyki pracy,
b) odpowiadają na pytania z zakresu 3 lektur.
III. ELIMINACJE III ETAPU (CENTRALNE)
Zakres i poziom wiedzy oraz umiejętności laureatów i finalistów eliminacji III stopnia wykracza poza wymagania określone w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla przedmiotu historia na III etapie edukacyjnym. W zakresie tematu przewodniego wskazanego przez Komitet Główny zadania III etapu odpowiadają poziomowi wymagań z zakresu przedmiotu Historia dla IV etapu edukacyjnego (zakres rozszerzony):
a/ w zakresie wiedzy:
- uczeń zna i rozumie pojęcia i zagadnienia wykraczające poza obowiązkowe wymagania programowe,
- uczeń ma świadomość wielości perspektyw badawczych oraz różnorodności interpretacji zagadnień wchodzących w zakres tematu przewodniego.
b/ w zakresie umiejętności
- precyzyjnie posługuje się bogatym słownictwem i terminologią historyczną,
- interpretuje teksty źródłowe i krytycznie je wykorzystuje odwołując się do szczegółowej wiedzy z zakresu zagadnień wchodzących w zakres tematu przewodniego.
c/ w zakresie postaw:
- uczeń jest świadomy swoich obowiązków wobec ojczyzny wynikających z posiadania głębokiej wiedzy historycznej
- uczeń szanuje tradycję i dziedzictwo kulturowe, potrafi określić ich wartość i unikalność,
- uczeń wykazuje gotowość do podjęcia aktywnych działań na rzecz ochrony i promocji dziedzictwa historycznego,
- uczeń rozumie znaczenie poznawania przeszłości dla rozumienia współczesnego świata.
Eliminacje etapu III (centralnego) obejmują:
1) rozwiązanie testu pisemnego z zakresu zmiennego tematu przewodniego. Test składa się ze zróżnicowanych zadań otwartych i zamkniętych posiadających obudowę dydaktyczną (teksty źródłowe, ikonografia, dane statystyczne, mapy itp.). W zadaniach otwartych uczniowie będą musieli wykazać się umiejętnością analizy i interpretacji różnych źródeł historycznych oraz oceną faktów i procesów historycznych. Temat przewodni ustalany jest przez Komitet Główny odrębnie dla każdej edycji i publikowany na stronie internetowej Olimpiady w terminie podanym w Terminarzu Olimpiady. Do tematu podawane są szczegółowe zagadnienia oraz wskazówki bibliograficzne. Eliminacje pisemne trwają 90 minut.
2) ustne odpowiedzi na jedno pytanie z zakresu Podstawy programowej dla III etapu edukacyjnego oraz pytania dotyczące zgłoszonych przez niego 4 lektur. Egzamin ustny odbywa się przed komisją trzyosobową.
